Laureaci 10. Nagrody Architektonicznej Prezydenta Warszawy

W tym artykule przeczytasz o:

• nagrodzie architektonicznej
• nagrodzie dla Muzeum Wojska Polskiego w cytadeli
• tegorocznych laureatach

Podczas tegorocznej gali wręczenia nagród w Bibliotece Narodowej ogłoszeni zostali tegoroczni laureaci w tak istotnych kategoriach, jak architektura użyteczności publicznej, architektura mieszkaniowa czy projektowanie przestrzeni publicznej. - To już dziesiąta edycja Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy. W tym plebiscycie nagradzane są co roku najlepsze inwestycje i wydarzenia architektoniczne. Nagroda ma wspierać inwestycje, które najlepiej odpowiadają na wyzwania współczesności, zmieniają miasto na lepsze i wpisują się dobrze w jego historię, a przy tym są dostosowane do zmian klimatu. W poprzednich edycjach konkursu jury doceniło żłobki, szkoły, biurowce, muzea, upamiętnienia, całe kwartały zabudowy na terenach poprzemysłowych. To są piękne realizacje, które służą mieszkankom i mieszkańcom – mówił Rafał Trzaskowski.

W finale inwestycji nominowanych do nagród za 2023 rok znalazła się przebudowa aż trzech miejskich parków. Grand Prix jubileuszowej edycji Nagrody zdobył Kopiec Czerniakowski z parkiem Akcji „Burza”, który został usypany z gruzów zwożonych w czasie powojennej odbudowy Warszawy. Teraz cały teren jest bardziej dostępny dla wszystkich. Nowe wąwozy dla pieszych ze ścianami z gruzobetonu prowadzą na szczyt z symbolem Polski Walczącej. Miejsce pamięci stało się też atrakcyjnym parkiem z placami zabaw dla dzieci. Wydzielono ostoje dzikiej przyrody – nieoświetlone i dostępne tylko dla dzikich zwierząt. Warszawianki i warszawiacy bardzo polubili to miejsce wypoczynku i pamięci.

Duże zmiany nastąpiły też na Polu Mokotowskim i ursynowskiej Górce Kazurce i parku Cichociemnych Spadochroniarzy AK, które nominowane były w kategorii Projektowanie przestrzeni publicznej.

Do konkursu zgłoszono wiele inwestycji publicznych. Po raz pierwszy jury konkursowe zdecydowało, by przyznać aż dwie nagrody ex aequo w tej kategorii. To uhonorowanie dwóch skrajnie różnych inwestycji: ogromnego i betonowego Muzeum Wojska Polskiego w Cytadeli Warszawskiej na Żoliborzu oraz małej, zbudowanej z drewna biblioteki publicznej w Choszczówce. Placówka ta jest manifestem ekologicznym i może edukować, jak budować lepiej i mądrzej. Jest też dowodem na moc projektowania uniwersalnego. Biblioteka dostała również nagrodę za rozwiązania zapewniające dostępność.

Przypomnijmy, iż pierwotna koncepcja budynku Muzeum Wojska Polskiego na Żoliborzu została wyłoniona w 2009 roku w konkursie architektonicznym. Zwycięski zespół z pracowni WXCA zaproponował układ trzech nowoczesnych brył, który nawiązuje do XVIII-wiecznej kompozycji koszar Gwardii Pieszej Koronnej. W centralnej części Cytadeli Warszawskiej stanął gmach główny (dziś Muzeum Historii Polski) oraz boczny pawilon południowy (Muzeum Wojska Polskiego). Bliźniaczy pawilon – północny powstanie w przyszłości. Wszystkie trzy budynki zostały symetrycznie rozplanowane wokół reprezentacyjnego placu Gwardii. Bryła Muzeum Wojska Polskiego została wykonana z czerwonego betonu barwionego w masie ze zbrojeniem kompozytowym. Na elewacjach jest charakterystyczny, reliefowy wzór szewronu, jedynie górna część (attyka) jest gładka. W oszczędzaniu energii pomaga 91 pomp ciepła. W obiekcie od 13 sierpnia 2023 r. można oglądać wystawę „1000 lat chwały oręża polskiego”. Na powierzchni 2700 mkw. zgromadzono ok. 3 tysięcy najciekawszych i najcenniejszych zabytków reprezentujących militaria z tysiąclecia polskiej wojskowości. Trwają przygotowania do otwarcia ekspozycji stałej w salach tematycznych.

W kategorii architektura mieszkaniowa wygrał obiekt nietypowy, ale niezwykle potrzebny. To Dom Matki Bożej Serdecznej dla osób w kryzysie bezdomności. Powstał we Włochach dzięki siostrze Małgorzacie Chmielewskiej i Fundacji Domy Wspólnoty Chleb Życia. Miasto Stołeczne przekazało działkę pod tę inwestycję. Obiekt zapewnia czasowy pobyt dla osób z niepełnosprawnościami oraz chorych. Jego pracownicy pomagają w formalnościach ustalenia tożsamości, zapewniają opiekę lekarką, postawienie diagnozy i terapię. Architekci przy bardzo ograniczonym budżecie stworzyli piękny, funkcjonalny, ale i pełen empatii projekt.

Temat dwóch wojen, tej światowej i współczesnej w Ukrainie, dźwigania się z ruin i szukania nadziei połączył te dwie tak różne kategorie: nowe życie budynków i wydarzenie architektoniczne. - Działania Fundacji BRDA, którą nagrodziliśmy za nowe życie budynków, dają nadzieję, że da się zbudować lepszy świat. Mieszkańcy Ukrainy naprawiają swoje uszkodzone domy i mogą spojrzeć z nadzieją przez różowe okna pozyskane np. z rozebranego biurowca na Woli. Przetrwamy solidarnie tę okropną wojnę i przekażemy nasze doświadczenie „zgruzowstania” Warszawy po 1945 roku naszym koleżankom i kolegom w Ukrainie – mówiła dyrektorka Biura Architektury i Planowania Przestrzennego m.st. Warszawy i jurorka Marlena Happach.

W kategorii wydarzenie architektoniczne doceniono wystawę w Muzeum Warszawy i książkę „Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949”. Zostały one także wykorzystane przy aranżacji terenu i stałej wystawy plenerowej na placu przed Kopcem Czerniakowskim.

Najwięcej głosów w plebiscycie mieszkańców zdobył Kwartał społeczno-kulturalny EP 29-31. Dawna miejska szkoła-tysiąclatka przy ul. Emilii Plater 29-31 okazała się schronieniem dla artystów ewakuowanych z budynku zagrożonego zawaleniem przy ul. Lubelskiej. Od czterech lat służy za siedzibę Teatru Komuna Warszawa. Bogaty program społeczno-kulturalny przyciąga ludzi o różnych zainteresowaniach. Sala gimnastyczna służy jako sala teatralna, korytarze to galeria sztuki zaangażowanej, a klasy pełnią różne funkcje w zależności od zmieniających się potrzeb.

Nad wyborem najlepszych realizacji pracowało 12-osobowe jury konkursowe na czele z Marią Wasiak, Sekretarz m.st. Warszawy. Ekspertki i eksperci po wycieczkach w terenie wyłonili w sumie 15 najlepszych inwestycji i wydarzeń ze 100 zgłoszeń. Nominacje przyznano w 5 kategoriach. W tym roku jury nie nominowało realizacji w kategorii architektura komercyjna, w której zabrakło wyjątkowych projektów.

Laureaci X Nagrody Architektonicznej Prezydenta m.st. Warszawy:        

Architektura użyteczności publicznej:
Biblioteka w Choszczówce, ul. Kłosowa 6, Ambient zwycięzca kategorii i nagroda za rozwiązania zapewniające dostępność;
Muzeum Wojska Polskiego, Cytadela Warszawska, Plac Gwardii Pieszej Koronnej, WXCA;

Architektura mieszkaniowa:
Dom Matki Bożej Serdecznej, ul. Foliałowa 10, xystudio

Nowe życie budynków:
Fundacja BRDA. Projekty OKNO i BUDO 
Kwartał społeczno-kulturalny Emilii Plater 29-31; Teatr Komuna Warszawa – Nagroda Mieszkańców;

Projektowanie przestrzeni publicznej:
Park Akcji „Burza”, ul. Bartycka, Archigrest, topoScape – zwycięzca kategorii, Grand Prix i nagroda za rozwiązania proekologiczne

Wydarzenie architektoniczne:
Zgruzowstanie Warszawy 1945-1949. Wystawa i książka, Muzeum Warszawy, Kurator: Adam Przywara, współpraca: Katarzyna Jolanta Górska