Kleczkowski Jacek
Na Bielanach była dwa forty wchodzące w skład drugiego pierścienia stałej fortyfikacji wokół Cytadel. Dziś w znacznie lepszym stanie jest Fort Wawrzyszew z fosą.
W tym artykule przeczytasz m.in.:
- o historii Fortu,- o tym jaką dziś pełni funkcję.
Fort Wawrzyszew to pozostałości po obecności carskich wojsk. Jego budowę rozpoczęto w 1883 roku i stanowił on element zewnętrznego pierścienia stałej fortyfikacji skupionej wokół Cytadeli. Wokół centralnej twierdzy skupione były dwa pierścienie fortów. Ten znajdujący się w rejonie dzisiejszej ulicy Księżycowej i Kalinowej Łąki wchodził w skład drugiego pierścienia, bardziej oddalonego od znajdującej się dziś na Żoliborzu Cytadeli.
Przeczytaj również: Historia Bielan. Skąd wzięła się nazwa osiedla Chomiczówka?
Fort II Wawrzyszew wybudowano by uszczelnić dojście do miasta od strony Kampinosu. Pracę nad nim rozpoczęto od budowy wałów i mokrej fosy. Niekorzystne ukształtowanie terenu miało wpływ na nieregularny kształt umocnień.
Fort jeszcze za czasów rosyjskiej obecności w stolicy był przebudowywany co miało związek z rozwojem amunicji i sprzętu obronnego. Mimo rozbiórek fortyfikacji i umocnień prowadzonych przez Rosjan jeszcze na początku XX wieku wiele z nich w tym Fort II Wawrzyszew w pewnym stopniu przetrwał. „W 1911 roku wydano rozkaz o zniesieniu wszelkich ograniczeń budowlanych na obszarze działań taktycznych Twierdzy Warszawa. Na wiosnę 1913 roku przystąpiono do fizycznej likwidacji fortu. Wyprowadzono z niego załogę wojskową, wyniesiono ruchomości, pozostawiając jedynie wartę przy zabudowaniach. Rozpoczęto przygotowania do wysadzenia w powietrze urządzeń obronnych fortu i przeprowadzono częściowo rozbiórkę budowli murowych. (…) Trudno stwierdzić czy właśnie wtedy wysadzono schrony podwalni z poternami oraz tradytor, które to obiekty obecnie są już niezachowane” – czytamy na stronie Stowarzyszenia Ochrony Historyczno-Przyrodniczej Fortu Wawrzyszew.
Podobnie jak Cytadelę i wszystkie militarne zabudowania, po opuszczeniu rosyjskich wojsk przejęli niemieccy żołnierze. Wówczas fort pełnił funkcję koszar. Następnie w okresie międzywojnia fort przejęło Wojsko Polskie.
Przeczytaj również: Jak Bielany zimą konkurowały z Zakopanem
Fort Wawrzyszew zabytkiem
W czasie II wojny światowej wawrzyszewski fort nie pełnił szczególnie istotnej roli w obronie Warszawy. Również przez okupantów nie był traktowany jako miejsce o strategicznym znaczeniu. Mieściły się w nim niemieckie magazyny.
W okresie PRL-u pełnił głównie rolę wojskowego ośrodka wypoczynkowego. Po 2000 roku, kiedy to z Fortu wyprowadzili się żołnierze obiekt zaczął niszczeć. Teren fortu i fosa są również siedliskiem wielu płazów i zwierząt. Zdarza się, że zaglądają tam nawet łosie i sarny.
Współcześnie na terenie fortu działają warsztaty samochodowe i różnego rodzaju przedsiębiorstwa oraz magazyny. W 1993 roku fort wpisano do rejestru zabytków.
Przeczytaj również: Ceglana elewacja domu na Piechotkowie odzyskała dawny blask
Napisz komentarz
Komentarze